Polskie malarstwo o tematyce religijnej

@ Regiomontanus

Owszem granice sztywne pomiędzy malarstwem a grafiką zatarły się. Weźmy takiego Opałkę na ten przykład.
Przedstawione przez pana obrazy Mony Lisy to raczej grafika: staloryt, drzeworyt, sitodruk etc.
Na użytek prostych rozmów należy przyjąć pewne uproszczenia.

Jest taki cytat z Frithjofa Schuona: że stojąc przed wrotami katedry romańskiej czy gotyckiej wiemy, że jesteśmy w centrum Wszechświata; a stojąc przed kościołem renesansowym, barokowym czy rokokowym, wiemy tylko, że jesteśmy gdzieś w Europie. --- W domyśle: też nie najgorzej, no ale...

Zgoda.
Stojąc przed wejściem do współczesnego kościoła nie wiemy czy to poczta czy ZUS.
Stąd pojawiają się memy dot. nowego Centrum Sztuki Współczesnej w W-wie na rogu Marszałkowskiej i Świętokrzyskiej: widok budynku centrum z: 1 -neonem Auchan, 2 -Krzyżem, 3 -napisem Stacja Kontroli Pojazdów.
I faktycznie neon decyduje o odbiorze budynku.
Gdybyśmy doczepili takie same neony do katedry w Kielcach lub ratusza w Poznaniu to byłoby jasne, że to kościół i ratusz z doczepionym niewłaściwym neonem. W przypadku Centrum Sztuki Współczesnej nie wiemy rzeczywiście czy w centrum miasta ma stanąć nowy kościół czy Auchan. Jesteśmy w stanie uwierzyć we wszystko.

AD Perspektywa.
My tu piszemy o perspektywie geometrycznej ustawionej kolorami (malarstwo). A mamy też "perspektywy" inne, np. eschatologiczne, perspektywę ważności Stwórca - stworzony. I tę inną perspektywę widzimy w obrazach i przedstawieniach średniowiecznych: Chrystus - Pankrator ogromny i mali comesi niosący w darach makiety klasztoru etc.

Kluczem jest to, że miarą jakości dzieła "sakralnego", czy w ogóle miarą jego przynależności do tego obszaru, jest wyrażanie "prawd ontologicznych" i w związku z tym reprodukowanie pewnych wzorców (to jest poniekąd taka "metafizyczna matematyka"), a nie (samo tylko) generowanie wrażeń estetycznych czy emocjonalnych uniesień, już nie mówiąc o oszałamianiu "oryginalnością" czy "stylem".

Pełna zgoda. Ale przecież nie każdy obraz musi aspirować do wyrażania w 100%  samych prawd ontologicznych, bez cienia indywidualizmu. To, co malarz myśli i czuje, jego własny punkt widzenia, to też może być wartościowe dla oglądającego - nawet w sztuce o tematyce religijnej.

Ale pomówmy o konkretnym przypadku. "Madonna Sykstyńska" Rafalea oszałamia iluzją lekkości i unoszenia się w powietrzu, nie mówiąc o wyrazie twarzy.  Czy to jest obraz dekadencki? Czy to jest obraz sakralny?

Sakralny po chrześcijańsku nie jest.  Jest w typie "święte macierzyństwo".

Z powyższych współczesnych ten jest niezły


Polskim malarzem sakralnym jest Jan Henryk Rosen. I prawdopodobnie najbardziej znanym na świecie.

Jeszcze sakralnym freskopisem był Adam Stalony-Dobrzański

Sakralny po chrześcijańsku nie jest.

Takiej odpowiedzi się spodziewałem, ale miałem jeszcze nadzieję usłyszeć, że jest dekadencki 

We wspomnianej książce Burckhardta jest jego list do Schuona, w którym pisze, że wizyta w Muzeach Watykanskich skłania do napisania tekstu pt. "Tragedia sztuki chrześcijańskiej"  Co poprzedzone jest uwagami nt. negatywnego wpływu poganskiego brutalizmu na tę sztukę. Naturalnie nie chodzi o ten konkretny obraz... i zapewne autor rozumiał, że jest tu pewne pole na niuanse i subtelności...

Podsumowując naszą dyskusję: obraz po lewej to sztuka sakralna (Nowosielski), a po prawej nie.

Pokazałem to żonie, a ona skomentowała to tak: "aha, rozumiem, czyli żeby to była sztuka sakralna, to twarz musi być brzydka".

.Pokazałem to żonie, a ona skomentowała to tak: "aha, rozumiem, czyli żeby to była sztuka sakralna, to twarz musi być brzydka" 

Twarz Matki Boskiej Częstochowskiej do ktorej kategorii się zalicza?

PS
Nie powiesilbym sobie w domu ikony Nowosielskiego. Podobnie nie powiesilbym w jadalni lub sypialni Mony Lisy bo bym nie mogl ani spokojnie zjesc ani zasnąć.
Chcialbym poczuć sie ( choc przez chwilę) prawoslawnym by zrozumiec jak czują się przed ikoną. Zapewne inaczej niz ludzie zachodu.

Twarz Matki Boskiej Częstochowskiej do ktorej kategorii się zalicza?

Spodziewałem się   

Twarz Matki Boskiej Częstochowskiej z pewnością nie jest brzydka. Może dlatego, że to nie jest typowa ikona. Kiedy się ją porówna z innymi znanymi ikonami typu "hodegetria", widać to natychmiast.  Np  tutaj  jest pięć przykładów. Jest oczywiste, że twarz Matki Boskiej Częstochowskiej w porównaniu z czterema pozostałymi jest namalowana zupełnie inaczej, "po zachodniemu". Jest o wiele bardziej realistyczna, cieniowana kolorem, i co najważniejsze: ma psychologiczną głębię. Taką twarz mógłby spokojnie namalować jakiś włoski malarz z okresu "quatrocento".  Tu już jest wyczuwalna intencja "generowania wrażeń estetycznych czy emocjonalnych uniesień". Zalążki degeneracji sztuki, jednym słowem 

Twarz Matki Boskiej Częstochowskiej z pewnością nie jest brzydka.

Ale z pewnością nie jest tak słodka jak w Madonnach malowanych przez włoskich artystów, którym do obrazów pozowały kochanki 

PS
to musiało być ciekawe doświadczenie: modlić się do "Madonny", którą potem mijało się w portowej dzielnicy.

Ale z pewnością nie jest tak słodka jak w Madonnach malowanych przez włoskich artystów, którym do obrazów pozowały kochanki 
PS
to musiało być ciekawe doświadczenie: modlić się do "Madonny", którą potem mijało się w portowej dzielnicy.

Gdzieś czytałem, że w Wenecji były swego czasu rozruchy, bo malarz namalował twarz kochanki lub kurtyzany na obrazie do kościoła. Kler się dowiedział, obraz wyrzucono, a wtedy lud się zbuntował i zrobił rozruchy - koniec końcow obraz musiano przywrócić.

Ale cóż nas to dotyczy? Te kobiety już dawno nie żyją, nie spotkamy ich w portowej dzielnicy - niestety 

Zresztą, sławne kurtyzany włoskie bardzo często po zakończeniu kariery popadały w dewocję,  nierzadko pokutowały w klasztorach na stare lata. Ja tam mogę podziwiać ich oblicza na obrazach starych mistrzów nie mając im za złe.

Ja tam mogę podziwiać ich oblicza na obrazach starych mistrzów nie mając im za złe.   

Ja również podziwiam.
Trudno jednak mi uznać te obrazy za znak Boga Zywego a niewidzialnego - czyli sztukę sakralną.
Choć mogę doszukać się w obliczach tych kochanek piękno stworzenia Bożego...

Rozumiem Pana, choć nie do końca. W wielu kościołach są obrazy ołtarzowe przedstawiające postacie kobiece, np. żeby podać pierwszy z brzegu przykład, w Krakowie u św. Katarzyny jest duży taki obraz. Kto wie, czyje tam są twarze? Skąd wiadomo, że to nie czyjaś kochanka? Przecież malarze rutynowo używali ludzkich modeli, a tam są chyba trzy kobiece twarze, więc szansa jest spora, że któraś z nich była mniej niż nieskazitelna. A twarze męskie? Może to jakiś s*****n użyczył malarzowi swojej twarzy? Czy więc należałoby wyrzucić ten obraz z ołtarza? Bo to przecież bez sensu, żeby w ołtarzu był obraz nie sakralny (i to jeszcze barokowy w dodatku). Wyrzucić i wstawić ikonę - tak by należało zrobić.

Rozumiem Pana, choć nie do końca. W wielu kościołach są obrazy ołtarzowe przedstawiające postacie kobiece, np. żeby podać pierwszy z brzegu przykład, w Krakowie u św. Katarzyny jest duży taki obraz. Kto wie, czyje tam są twarze? Skąd wiadomo, że to nie czyjaś kochanka? Przecież malarze rutynowo używali ludzkich modeli, a tam są chyba trzy kobiece twarze, więc szansa jest spora, że któraś z nich była mniej niż nieskazitelna. A twarze męskie? Może to jakiś s*****n użyczył malarzowi swojej twarzy? Czy więc należałoby wyrzucić ten obraz z ołtarza? Bo to przecież bez sensu, żeby w ołtarzu był obraz nie sakralny (i to jeszcze barokowy w dodatku). Wyrzucić i wstawić ikonę - tak by należało zrobić.

Pełna zgoda 

Dlatego też my tu sobie gawędzimy o sztuce religijnej tak samo jak jest sztuka, malarstwo marynistyczne, o tematyce batalistycznej etc.
Czym innym jest sztuka sakralna o czym napisaliśmy na samym początku.
Sztuka religijna może i często tak się dzieje, wprowadza maluczkich w stany emocjonalne. Kossak i jego komendant na kasztance też wprowadza wielu w stany emocjonalne ze łzami w oczach.

Sztuka Sakralna - to trudny temat. Nie jestem pewien czy malarstwo przedstawieniowe...może ocierać się o Sacrum. Może Rublow? Ale czy Nowosielski? Nie wiem.

Rozumiem Pana, choć nie do końca. W wielu kościołach są obrazy ołtarzowe przedstawiające postacie kobiece, np. żeby podać pierwszy z brzegu przykład, w Krakowie u św. Katarzyny jest duży taki obraz. Kto wie, czyje tam są twarze? Skąd wiadomo, że to nie czyjaś kochanka? Przecież malarze rutynowo używali ludzkich modeli, a tam są chyba trzy kobiece twarze, więc szansa jest spora, że któraś z nich była mniej niż nieskazitelna. A twarze męskie? Może to jakiś s*****n użyczył malarzowi swojej twarzy? Czy więc należałoby wyrzucić ten obraz z ołtarza? Bo to przecież bez sensu, żeby w ołtarzu był obraz nie sakralny (i to jeszcze barokowy w dodatku). Wyrzucić i wstawić ikonę - tak by należało zrobić.

Znam obraz Matki Boskiej w jednym z kosciolow, gdzie Maryja nawet pieprzyk na twarzy ma w tym samym miejscu co gosposia proboszcza