Forum Krzyż
Disputatio => Sprawy ogólne => Wątek zaczęty przez: Fideliss w Października 05, 2014, 20:21:04 pm
-
Dając upust swojemu filologicznemu odchyleniu zapraszam do współpracy nad takim małym podręcznym leksykonem;
Sprawa jest prosta - tak nazywano to dawniej, a tak teraz. Przed SWII , po SWII.
Pozwolę sobie rozpocząć;
Msza Święta - eucharystia, spotkanie liturgiczne.
Spowiedź - sakrament pojednania
Ostatnie namaszczenie - sakrament chorych
Kazanie - homilia
Czyściec - miejsce oczyszczenia.
( Ma ktoś pomysł na inne hasła?)
-
schizmatycy - bracia odłączeni
-
odprawiać Mszę Świętą - przewodniczyć eucharystii.
-
kapłan - prezbiter (to już nawet jest w kalendarzu liturgicznym dla diecezji polskich)
Mistyczne Ciało Chrystusa - Lud Boży
-
Kościół walczący - Kościół pielgrzymujący
-
Co do "kazanie - homilia" to nie wiem, jak było przed SWII, ale obecnie nie uważa się tych pojęć za tożsame, a więc kazanie to nie to samo, co homilia i jest to rozróżniane. Nawet się tak przyjęło mówić w niektórych kręgach, że np. dominikanie głoszą kazania, a biskupi - homilie. :)
Ciekaw jestem, jak było przed Soborem...
Natomiast bardo chętnie słowo "kazanie" zastępuje się słowem "Słowo", albo "Słowo Boże".
Co do Mszy Świętej - zgromadzenie liturgiczne, celebracja, uczta, łamanie chleba, spotkanie.
Btw, przypadkiem nie było już gdzieś takiego wątku..?
-
Panie Fideliss, życzę powodzenia, bo pomysł pożyteczny ale wybitnie trudny. Zwracam uwagę, że większość pojęć słownikowych nie będzie tłumaczeniami jeden do jeden lecz swoistymi uproszczeniami lub zawężeniami. Będzie też zapewne sporo takich "tradiizmów", które novusowego tłumaczenia w ogóle nie mają, bo nie ma takiej potrzeby. Tłumacząc pojęcia liturgiczne i części Mszy świętej należałoby praktycznie sporządzić kompletny słownik łacińsko-polski. Kolejną potencjalną trudnością będzie odróżnienie zmian definicji wynikających ze zwykłej ewolucji języka na przestrzeni lat, od tych rewolucyjnych, których przyczyną były okołosoborowe machlojki. Nie mniej, mogę dorzucić parę kamyczków do tego ogródka, z którego być może kiedyś powstanie encyklopedia Tradycji :)
praktycznie wszystkie części Mszy świętej (offertorium - ofiarowanie, Graduał - psalm, Kanon - Modlitwa Eucharystyczna, ...)
sedilia - miejsce przewodniczenia
turyfer - turyferariusz
krucyfer - krucyferariusz
(analogicznie inne funkcje liturgiczne z j. łacińskiego zyskały rodzime sufiksy -ariusz)
lekcja - czytanie
Zakon - przymierze (z Biblii Wujka możnaby wylistować tysiące takich "kwiatków")
Żydzi - Izraelici, starsi bracia w wierze
Pan Jezus - Jezus (ogólna tendencja do używania form bardziej "spoufałych")
heretycy, schizmatycy - protestanci, bracia w wierze
poganie - poszukujący prawdy
Chryzma -> Krzyżmo -> Oleje święte (mam wrażenie, że starsze formy są coraz chętniej zastępowane rodzimymi)
-
Btw, przypadkiem nie było już gdzieś takiego wątku..?
Wydzielonego wątku chyba nie, ale przewijało się w wątkach. Można by więc to zebrać tak ... "zusamen do kupy."
-
rzymscy katolicy - integrysci, schizmatycy, tradycjonalisci
-
Kolejną potencjalną trudnością będzie odróżnienie zmian definicji wynikających ze zwykłej ewolucji języka na przestrzeni lat,
Zgoda, ale nie o zwykła, naturalna ewolucję języka mi chodzi. Czy w tej posoborowej nowomowie nie zauważamy tendencji do wyłagodzenia pojęć.
Przecież "ostatnie namaszczenie" ma konotacje straszne; luta śmierć puka do drzwi, szykuj się człowiecze.
Natomiast - sakrament chorych? Eeeee tam. Wszyscy chorujemy. Tabletkę se wezmę.
-
Btw, przypadkiem nie było już gdzieś takiego wątku..?
Owszem, był na starym Forum pod nazwą "Przedsoborowo - posoborowy słownik terminologii rel." i zawierał takie oto cudo: http://krzyz.nazwa.pl/forum/index.php/topic,74.msg1487.html#msg1487
Warto też wspomnieć pokrewny rebelyancki wątek, obok którego filolog nie przejdzie obojętnie: http://rebelya.pl/forum/watek/59398/
-
Można już układać zdania z wymienionych słów, np.:
Prezbiter przewodniczący Eucharystii wygłosił homilię do zgromadzenia liturgicznego - Kapłan celebrujący Mszę św. wygłosił kazanie do wiernych
-
@ Bartek.
Gratias ago za przypomnienie. Dawno to było, ale chodziło mi po głowie przez dłuższy czas żeby to jakoś leksykalnie w jednym miejscu opracować.
-
Zgoda, ale nie o zwykła, naturalna ewolucję języka mi chodzi. Czy w tej posoborowej nowomowie nie zauważamy tendencji do wyłagodzenia pojęć.
Przecież "ostatnie namaszczenie" ma konotacje straszne; luta śmierć puka do drzwi, szykuj się człowiecze.
Natomiast - sakrament chorych? Eeeee tam. Wszyscy chorujemy. Tabletkę se wezmę.
Naturalnie, ale taka też jest ogólna tendencja "naszych czasów" pełnych kiczu i obłudy, że mówi się coraz więcej i coraz "mądrzej", a zarazem coraz mniej treściwie i mniej stanowczo. Semantyka i sposób przekazu jest pozornie coraz bardziej wyspecjalizowany, "mądraliński", a przy tym warstwa informacyjna komunikatu jest coraz uboższa, mniej jednoznaczna i precyzyjna, najczęściej za sprawą "tolerancji" i "dyplomacji" (czyli permisywizmu i spolegliwości). Język - wedle moich obserwacji - coraz bardziej jest narzędziem socjo-polityczno-marketingowym, a coraz mniej - komunikacyjnym. Niestety w języku liturgicznym (i w efekcie w samej liturgii) działają podobne mechanizmy zwłaszcza tam, gdzie liturgia idzie z tzw. "duchem czasu". Proszę wybaczyć przydługą refleksję i proszę mnie nie prowokować do dalszych wynurzeń ;)
-
Warto też wspomnieć pokrewny rebelyancki wątek, obok którego filolog nie przejdzie obojętnie: http://rebelya.pl/forum/watek/59398/
Ten wątek z rebelyi cudny, dawno tak się nie uśmiałam :)
-
Zwrócę jeszcze uwagę na fakt, że w takim słowniku powinny znaleźć się pojęcia w Kościele Przedsoborowym nie znane, np
Zagajenie.
"Przewodniczący rozpoczął spotkanie eucharystyczne od zagajenia."
O jak ja lubię te zagajenia! Z Bogiem sprawa jesli jestem poinformowany krótko przed NOMem o tym, że dziś jest 9 niedziela zwykła i co usłyszę w czytaniach.
Lecz jeśli jest to spotkanie liturgiczne związane z n-tą rocznicą powstania w tej miejscowości Koła Gospodyń Wiejskich i wymienia się osiągnięcia zarządu a
zwłaszcza pani Jadwigi, która . . . . . . ( pohamuję wodze swojej fantazji.)
-
Konferansjerka.
Rzecz na zagajeniu się nie kończy, w dowolnym momencie Przewodniczący albo świecki objaśniacz wrzuca swoje trzy-po-trzy
-
Proszę o wyjaśnienie, bo nie wiem. Na czym polega słowotwórcza różnica pomiędzy turyfer a turyferariusz
-
Proszę o wyjaśnienie, bo nie wiem. Na czym polega słowotwórcza różnica pomiędzy turyfer a turyferariusz
Pierwsze to imiesłów - "niosący" (aktualnie), drugie - "ten który nosi" (niekoniecznie teraz)
-
Warto też wspomnieć pokrewny rebelyancki wątek, obok którego filolog nie przejdzie obojętnie: http://rebelya.pl/forum/watek/59398/
Ten wątek z rebelyi cudny, dawno tak się nie uśmiałam :)
Rzeczywiście, też jestem w rozbawieniu ...
-
Proszę o wyjaśnienie, bo nie wiem. Na czym polega słowotwórcza różnica pomiędzy turyfer a turyferariusz
Pierwsze to imiesłów - "niosący" (aktualnie), drugie - "ten który nosi" (niekoniecznie teraz)
turyfer - turyferariusz
krucyfer - krucyferariusz
nawikul??? - nawikulariusz
A co z formami: turyferarz, krucyferarz, nawikularz?
-
A co z formami: turyferarz, krucyferarz, nawikularz?
To chyba spolszczenia.
-
akolit - akolitariusz
mikrofon - mikrofonariusz
szafarz - szafariusz
:D
-
I tak najlepsze to:
lucyfer - lucyferariusz. :P
-
ministranci - liturgiczna służba ołtarza, zespół ministrancki (sic!)
-
Ministranci.
Można coś zaproponować? Skoro teraz taka moda na angielszczyznę nastała to może by z angielskiego altar boy wprowadzić formę;
altarbojsi, a ponieważ zdarzają się też ministrantki (altar girls) to proponuję altargerlsy, a jeszcze lepiej i swojsko altargęsi. Może się przyjmie.
"Nasza córeczka jest altargęsią"